Vaccinatiegraad

Verslagjaar 2021

• De vaccinaties voor de zuigelingen zijn in Den Haag gestegen, net zoals het aantal 2 jarigen wat volledig is gevaccineerd. Dit is belangrijke winst, want zuigelingen zijn een zeer kwetsbare groep.
• De vaccinatiegraad van kleuters en schoolkinderen is in Den Haag (verder) afgenomen; deze groepen verdienen daarom extra aandacht.   
• De vaccinatiegraad van het HPV vaccin is in Den Haag fors gestegen en volgt hiermee de nationale trend.
• Alle vaccinaties in Den Haag hebben een lagere vaccinatiegraad dan het landelijke niveau; eenzelfde patroon is zichtbaar in Amsterdam; de vaccinatiegraad in Rotterdam is vaak, maar niet altijd, lager dan landelijk.
• In geen enkele G4 stad, of landelijk, wordt de 95% vaccinatiegraad, aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), voor een vaccinatie gehaald.  
• Voor het eerst is ook geschat hoeveel zwangeren deelnamen aan de 22 wekenprik (om de baby te beschermen tegen kinkhoest) (MATK).
• De effecten van de COVID-19 pandemie op de vaccinatiegraad lijken voor de bepaling van de vaccinatiegraad voor deze cohorten klein; er zullen pas in het Verslagjaar 2022 uitspraken gedaan kunnen worden over de effecten van de COVID-19 op de RVP vaccinatiegraad.

Zuigelingenleeftijd (2 jaar)

Minder dan 90% van de zuigelingen in Den Haag heeft alle vaccinaties gehad

89% van de 2-jarigen in Den Haag heeft alle vaccinaties van het RVP ontvangen. Dit ligt (iets) lager dan in Nederland en Haaglanden, respectievelijk 91% en 90% (tabel 1). Ook de vaccinatiegraad voor alle afzonderlijke vaccinaties is in Den Haag lager dan in Nederland en Haaglanden.⁵

In de afgelopen jaren was er in Nederland en Den Haag een (licht) dalende trend zichtbaar in de vaccinatiegraad op zuigelingenleeftijd, maar in het afgelopen jaar is de vaccinatiegraad weer licht gestegen (figuur 1). De vaccinatiegraad voor de afzonderlijke vaccinaties is boven de 90%, de WHO-norm van 90% wordt dus nog steeds behaald. Dit geldt niet voor de WHO-norm van 95% voor de BMR-vaccinatie; in Nederland wordt deze sinds 2016 niet meer behaald en in Den Haag sinds 2017.^4,5

Als gekeken wordt naar de verschillende stadsdelen in Den Haag dan varieert de vaccinatiegraad (figuur 2). De vaccinatiegraad voor DKTP varieert van 88% in stadsdeel Centrum tot 95% in Leidschenveen-Ypenburg. De vaccinatiegraad voor BMR varieert van 89% in stadsdeel Centrum tot 96% in Segbroek.

Zoals de cijfers op stadsdeelniveau al laten zien, is in Den Haag de vaccinatiegraad in de wijken van het stadsdeel Centrum het laagst (figuur 3). De wijk Centrum heeft voor de DKTP-vaccinatie zelfs een vaccinatiegraad lager dan 85%. Bij de BMR-vaccinatie geldt, over het algemeen, dat meer achterstand in een wijk samengaat met een lagere vaccinatiegraad in die wijk. Hoewel de cijfers niet in deze gezondheidsmonitor zijn opgenomen, is het opvallend dat in de andere drie grote steden (Amsterdam, Rotterdam en Utrecht) ook in de wijken met achterstand een lage vaccinatiegraad voor DKTP en BMR bij zuigelingen wordt gezien.^6,7

Schoolleeftijd (10 jaar)

Bijna negen op de tien schoolkinderen heeft alle vaccinaties voor D(K)TP en BMR gehad

Op 10-jarige leeftijd heeft 87% van de Haagse kinderen alle D(K)TP-vaccinaties gehad en 88% alle BMR-vaccinaties (tabel 2).^a Deze percentages zijn lager dan in Nederland (beide 90%). Als gekeken wordt naar dezelfde kinderen op 11-jarige leeftijd, dan zijn deze percentages gestegen. In Den Haag is deze stijging minder groot dan in Haaglanden en Nederland. Dit betreft meestal kinderen die gemiste vaccinaties op een later tijdstip hebben ingehaald. De vaccinatiegraad op 11-jarige leeftijd ligt in Den Haag en Haaglanden lager dan in Nederland.⁵

^a Op 9-jarige leeftijd krijgen kinderen een DTP vaccinatie, dus zonder kinkhoestvaccin.

Na de dalende trend in de vaccinatiegraad voor D(K)TP en BMR op schoolleeftijd is in Nederland voor het eerst sinds vijf jaar de vaccinatiegraad weer (licht) gestegen (figuur 4). In tegenstelling tot de landelijke stijging is deze in Den Haag nog niet (echt) zichtbaar. Zowel de WHO-norm van 90% voor de D(K)TP-vaccinatie als de WHO-norm van 95% voor de BMR-vaccinatie wordt niet behaald in Den Haag en Nederland.

Het bovenstaande betreft de vaccinatiegegevens over 10-jarigen. De vaccinatiegegevens over 11-jarigen zijn beschikbaar vanaf 2016. In Den Haag is tot en met 2018 de vaccinatiegraad boven de 90% gebleven, in Nederland is al die jaren de vaccinatiegraad boven de 90%.^4,5

De D(K)TP- en BMR-vaccinatie op schoolleeftijd laten een lagere vaccinatiegraad zien dan dezelfde vaccinaties op zuigelingenleeftijd (figuur 5). In vrijwel alle stadsdelen ligt de vaccinatiegraad voor beide vaccinaties onder de 90%, alleen in Leidschenveen-Ypenburg is de vaccinatiegraad voor beide vaccinaties meer dan 90% (beiden 93%). De vaccinatiegraad voor D(K)TP varieert van 83% in stadsdeel Centrum tot 93% in Leidschenveen-Ypenburg. De vaccinatiegraad voor BMR varieert van 84% in stadsdeel Centrum tot 93% in Leidschenveen-Ypenburg.

In een aantal grote wijken zoals Vruchtenbuurt, Wateringseveld, Ypenburg en Leidschenveen is de vaccinatiegraad voor zowel D(K)TP als BMR hoger dan 90% (figuur 6). Deze wijken kenmerken zich onder andere door relatief weinig achterstand. Opvalt dat de wijk Centrum voor beide vaccinaties de laagste vaccinatiegraad heeft in Den Haag: minder dan 80% van de schoolkinderen ontving de D(K)TP- of BMR-vaccinatie. Centrum is een wijk met relatief veel achterstand. Hoewel de cijfers niet op deze pagina staan afgebeeld, valt op dat er in de overige G4-steden (Amsterdam, Rotterdam en Utrecht) in de wijken met achterstand ook een lage D(K)TP- en BMR vaccinatiegraad bij schoolkinderen wordt gezien.^6,7

Er zijn in Den Haag echter ook wijken met weinig achterstand en toch een lage vaccinatiegraad. Wijken die hierbij opvallen bij de D(K)TP-vaccinatie zijn Benoordenhout en Geuzen- en Statenkwartier, bij de BMR-vaccinatie is dat Belgisch Park: allen hebben een vaccinatiegraad lager dan 85%.

Jongeren (14 tm 19 jaar)

Vier op de tien meisjes van 14 jaar heeft de vaccinatie voor HPV gehad

Sinds de invoering van het HPV-vaccin in 2011 is de vaccinatiegraad van dit vaccin veel lager dan voor de andere vaccinaties. In Den Haag heeft 43% van de 14-jarige meisjes de vaccinatie voor HPV gehad (tabel 3). De vaccinatiegraad ligt in Den Haag lager dan in Haaglanden en Nederland, waar respectievelijk 50% en 53% van de 14-jarige meisjes de vaccinatie heeft gekregen.⁵

Vanaf 2016 was er een dalende trend zichtbaar in de vaccinatiegraad voor HPV (figuur 7). Dit was zowel in Den Haag als in Nederland zichtbaar. Maar vanaf 2018 is de vaccinatiegraad in Den Haag licht gestegen van 40% naar 43%, landelijk is het tussen 2019 en 2020 flink gestegen van 46% naar 53%. De norm van 90% wordt voor de HPV vaccinatie niet behaald.^4,5

Bijna acht op de tien jongeren heeft de vaccinatie voor meningokokken ACWY gehad

In 2018 en 2019 is de meningokokken ACWY-vaccinatie aangeboden aan jongeren geboren tussen 2001 en 2005 in verband met de meningokokken W-uitbraak. De vaccinatiegraad in Den Haag is 77%, dit is lager dan in Haaglanden en Nederland (respectievelijk 82% en 86%). Dit percentage is exclusief de jongeren die zich buiten de campagne om hebben laten vaccineren. Ook ontvangt een deel van de jongeren nog een herinnering voor de vaccinatie, het betreft dus een voorlopig cijfer.⁵

Ook de vaccinatiegraad voor HPV en MenACWY varieert in de verschillende stadsdelen (figuur 8). Voor HPV varieert de vaccinatiegraad van 28% in stadsdeel Centrum tot 61% in Leidschenveen-Ypenburg. Centrum, Laak, Escamp en Loosduinen hebben een vaccinatiegraad lager dan het Haagse en landelijke gemiddelde. In Scheveningen en Leidschenveen-Ypenburg daarentegen is de vaccinatiegraad hoger dan het landelijke gemiddelde. De vaccinatiegraad voor MenACWY varieert van 61% in het stadsdeel Centrum tot 89% in Leidschenveen-Ypenburg. Centrum, Laak en Escamp hebben een lagere vaccinatiegraad dan het Haagse en landelijke gemiddelde. Leidschenveen-Ypenburg heeft een hogere vaccinatiegraad dan het landelijke gemiddelde.

Op wijkniveau zijn de cijfers voor HPV lastiger te duiden omdat, in verband met de kleine aantallen jongeren,  uit privacy overwegingen veel wijkcijfers niet kunnen worden afgebeeld. Er lijkt echter sprake van een negatieve samenhang te zijn tussen achterstand en vaccinatiegraad (figuur 9). Zo hebben de wijken Leidschenveen en Benoordenhout weinig achterstand en de hoogste vaccinatiegraad voor HPV en een vaccinatiegraad ver boven het landelijke gemiddelde van 53%. In Schildersbuurt, Transvaalkwartier en Moerwijk, wijken met relatief veel achterstand, is de vaccinatiegraad lager dan 30%. Eenzelfde patroon tussen vaccinatiegraad en achterstand is zichtbaar bij de MenACWY-vaccinatie. Bohemen, Meer en Bos, Vogelwijk en Vruchtenbuurt, wijken met weinig achterstand, hebben de hoogste vaccinatiegraad en zitten ver boven het landelijke gemiddelde van 86%. Schildersbuurt en Transvaalkwartier, wijken met veel achterstand, laten een vaccinatiegraad van lager dan 60% zien. In de andere drie grote steden (Amsterdam, Rotterdam en Utrecht) wordt ook in de wijken met achterstand een lage HPV en MenACWY vaccinatiegraad gezien; deze cijfers worden hier niet getoond.^6,7

Vaccinatiegraad naar migratieachtergrond

Groep zonder migratieachtergrond heeft hoogste vaccinatiegraad

Bij uitsplitsing van de vaccinatiegraad naar migratieachtergrond voor de vaccinaties BMR basisimmuun (2-jarigen), HPV volledig (14-jarigen) en MenACWY (14-jarigen) valt op dat de groep zonder migratieachtergrond, behalve bij BMR, een hogere vaccinatiegraad heeft dan de groepen met een migratieachtergrond (figuur 10). Verder valt op dat de groep met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond bij alle drie de vaccinaties de laagste vaccinatiegraad laat zien. Hoewel de cijfers hier niet worden weergegeven, valt het op dat ook in de drie andere grote steden (Amsterdam, Rotterdam en Utrecht) de vaccinatiegraad bij de groep zonder migratieachtergrond over het algemeen hoger is dan bij de groep met een migratieachtergrond.^6,8,9